- کارفرما: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
- مجری: خانم لاله کاردر
- تاریخ انجام: ۱۳۸۹
شرح مختصری از طرح
لجستیک بخشی از فرآیند زنجیره تامین می‌باشد که برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل موثر و کارای جریان و انبارش کالاها، خدمات و اطلاعات مرتبط را از نقطه مبدا تا نقطه مصرف به عهده دارد تا نیازمندی‌های مشتری برآورده شود. با توجه به ادبیات مباحث لجستیک در زنجیره تأمین، اگر مورد لجستیکی را در سطح کلان به سه بخش اصلی امور حمل‌ونقل، امور نگهداری موجودی و انبارداری و همچنین امور مدیریت لجستیک تقسیم نماییم، از کل هزینه‌های لجستیکی هر کشور به طور متوسط %۶۲ آن متعلق به بخش حمل‌ونقل، %۳۴ متعلق به بخش نگهداری موجودی و انبارداری و %۴ مربوط به مدیریت لجستیک است. گرچه سهم مدیریت لجستیک در کل هزینه‌های لجستیک ناچیز به نظر میرسد اما همین قسمت بر کل قلمروی لجستیک و کاهش هزینه‌های آن تأثیر بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد. به عبارتی، مدیریت لجستیک با صرف کمترین سهم از کل هزینه‌های لجستیک همیشه بیشترین صرفه‌جویی‌ها و بهترین نتایج را به‌همراه داشته‌است.
در کشور ایران، سهم تقریبی هزینه‌های لجستیک از GDP کشور ۱۴ درصد می‌باشد. برای مثال در سال ۲۰۰۵ که GDP کشور حدود ۵۷۰ میلیارد دلار بوده‌است، به طور تقریبی ۸/۷۹ میلیارد در قسمت لجستیک کشور ایران گردش هزینه وجود داشته‌است. با احتساب سهم ۴ درصدی مدیریت لجستیک از هزینه‌های لجستیک به این نتیجه می‌رسیم که به طور تقریبی با توجه به حجم ۸۰ میلیارد دلاری بخش لجستیک، می‌بایست در حدود ۲/۳ میلیارد دلار جهت مدیریت لجستیک کشور اختصاص یابد. صرف نکردن چنین هزینه‌ای در این بخش سبب می‌گردد تا هزینه‌ها در حوزه‌های دیگر (حمل‌ونقل، نگهداری موجودی و انبارداری، تخلیه و بارگیری) به شدت افزایش یابد.
با توجه به اهمیت لجستیک در کشور که به برخی از آمار مرتبط به آن در بالا اشاره شد و از آنجا که کشور ایران از نظر امور لجستیکی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، جهت سازماندهی به نظام تأمین، توزیع و حمل‌ونقل کالا، لزوم ایجاد یک ساختار سازمانی درست و مناسب احساس می‌شود. در همین راستا این طرح بر آن است تا با مطالعه و بررسی وضعیت موجود نظام مدیریت لجستیک در کشور و نیز الگوبرداری از کشورهایی که دانش مدیریت لجستیک بیشتری دارند، ساختار سازمان مدیریت لجستیک در کشور و سازمان‌ها و وزارتخانه‌های عضو آن را تعیین کند. این کار نیاز به هماهنگی سازمان‌های مختلف در سطوح مختلف برای ایجاد این سیستم مدیریتی دارد، لذا باید طراحی چنین سیستمی به صورت یکجا (جامع) و با همکاری دستگاه‌های ذیربط و با توجه به شرح وظایف آنها صورت پذیرد.
پرسشهای اصلی و فرعی
- آیا بررسی و مطالعه جهت ایجاد یک نظام مدیریت لجستیک هماهنگ و منسجم دارای توجیه بوده و ضرورتی دارد؟
- در حال حاضر وضعیت نظام مدیریت لجستیک در کشور چگونه است، به عبارتی کدام یک از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها در امر لجستیک دخیل هستند؟
- چه ارتباطی بین فعالیت‌های لجستیکی سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها وجود دارد؟
- آیا لازم است که یک سازمان مجزا برای مدیریت لجستیک در کشور ایجاد شود که کلیه فعالیت‌های لجستیکی زیر نظر آن انجام شوند؟
اهداف اجرای طرح
اهداف انجام این طرح عبارتند است از:
- تبیین کارکرد و ویژگی‌های زیر سیستم‌های لجستیک؛
- بررسی دوره‌های توسعه مدیریت لجستیک در دنیا؛
- بررسی وضعیت موجود نظام مدیریت لجستیک در کشور ایران؛
- بررسی ساختار نظام مدیریت لجستیک در کشورهای مختلف جهان؛
- سازماندهی، هماهنگی و به کارگیری کلیه دستگاه‌های اجرایی دخیل در امر لجستیک؛
- ایجاد هماهنگی‌های مؤثر و مفید درون سازمانی و گسترش همکاری‌های برون سازمانی در امور لجستیکی؛
- تدوین لایحه ساختار نظام لجستیک در کشور.
خروجی‌ها
خروجی‌های این طرح عبارتند از:
- تعیین جایگاه نظام مدیریت لجستیک کشور ایران با توجه به دوره‌های تکامل نظام مدیریت لجستیک در دنیا؛
- طراحی ساختار سازمان مدیریت لجستیک در کشور؛
- تعیین سازمان‌ها و وزارتخانه‌های عضو سازمان مدیریت لجستیک کشور؛
- تدوین لایحه ساختار نظام لجستیک در کشور.
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۱۲؛ اسفند ۱۳۹۱.
