- کارفرما: موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
- مجری: دکتر الناز میاندوآبچی (گروه پژوهشهای لجستیک و زنجیره تامین)
- سال انجام: ۱۳۸۸
شرح مختصری از طرح
هدف از ایجاد مراکز لجستیکی در حاشیه شهرهای بزرگ کشور، تسهیل تجارت و ساماندهی مراکز توزیع و تجارت در سطح منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی است. به‌طوریکه با فراهم شدن کلیه زیرساخته‌ای فیزیکی و نرم‌افزاری مورد نیاز، امکان مدیریت توزیع در سطح شهر، منطقه و کشور از یکطرف و توسعه صادرات غیرنفتی از طرف دیگر با استفاده از ظرفیت کلیه مناطق کشور به صورت مطلوب فراهم گردیده و بهرهوری در سطح بنگاهی، بخشی و ملی از این طریق ارتقاء یابد.
در این طرح ابتدا به معرفی مفهوم مراکز لجستیکی، کارکردها و طبقه‌بندی انواع آن پرداخته شده و سپس مزایای حاصل از بکارگیری مراکز لجستیکی را تبیین شده‌است. در ادامه عوامل موفقیت و شکست مراکز لجستیکی ارائه شده و به بررسی نمونههایی از مراکز لجستیکی در سایر کشورهای جهان پرداخته میشود. همچنین عوامل موفقیت و عدم موفقیت مراکز لجستیکی تشریح شده‌اند. در ادامه به ضرورت بررسی ایجاد مراکز لجستیکی در کشور پرداخته شده‌است که در این راستا ابتدا مراکز ارائه‌کننده خدمات لجستیکی در کشور شامل پایانه‌های صادراتی، پایانه‌های بار و بنادر خشک مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به مقایسه کارکردهای این مراکز با کارکردهای مورد نیاز در مراکز لجستیکی پرداخته شده و در نهایت با تاکید بر منافع و مزایای حاصل از ایجاد مراکز لجستیکی در کشور ضرورت ایجاد این مراکز تبیین شده‌است. در ادامه طرح نیازمندیهای ایجاد مراکز لجستیکی یا به عبارت بهتر مطالعات مورد نیاز جهت ایجاد یک مرکز لجستیکی ارائه شده‌است. در نهایت تصویبنامه تدوین شده جهت ایجاد مراکز لجستیکی با محوریت بخش خصوصی و با حمایت دولت ضمیمه شده‌است.
اهداف طرح
هدف اصلی از انجام این طرح گردآوری مطالعات پشتیبان مربوط به ایجاد مراکز لجستیکی در کشور و در نهایت تدوین تصویب‌نامه‌ای در راستای حمایت دولت از ایجاد این مراکز لجستیکی توسط بخش خصوصی است. سایر اهداف فرعی طرح عبارتند از: تبیین کارکردها و ویژگی‌های انواع مراکز لجستیکی، تبیین مزایای حاصل از بکارگیری مراکز لجستیکی، بررسی نمونههایی از مراکز لجستیکی حاشیه شهرها در سایر کشورهای جهان، بررسی عوامل موفقیت و شکست مراکز لجستیکی، بررسی نیازمندیهای ایجاد مراکز لجستیکی.
نتایج و توصیه های سیاستی و کاربردی حاصل از طرح
خروجی‌های این طرح بصورت آئین‌نامه‌ها و مستندات قانونی مورد نیاز جهت تعیین سازوکارهای دقیق قانونی مورد نیاز برای حمایت از مراکز لجستیکی جهت اجرایی شدن مسئله می‌باشد که حاصل انجام کار کارشناسی گسترده در سطوح مختلف و در تعامل با نهادهای دولتی است. برخی از نتایج را می‌توان بصورت زیر عنوان کرد:
- لزوم ایجاد مراکز لجستیکی در کشور با توجه به منافع موجود در این زمینه و با توجه به بهره‌برداری گسترده از این نوع مراکز در کشورهای توسعه‌یافته و حتی کشورهای پیشرو در حوزه قاره آسیا.
- چگونگی نقش دولت و بخش خصوصی در ایجاد مراکز لجستیکی؛ با عنایت به اصل ۴۴ قانون اساسی دولت تنها باید نقش حمایت‌کننده را در این زمینه ایفا کند و ایجاد مراکز لجستیکی باید توسط بخش خصوصی صورت گیرد.
- در نهایت مهمترین نتیجه طرح پیشنویس تصویبنامه ایجاد مراکز لجستیکی است که جهت ارائه به هیئت وزیران تهیه گردیده است.
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۱؛ فروردین ۱۳۹۱.
