- کارفرما: وزارت صنعت، معدن و تجارت
- مجری: دکتر محمدحسین بصیری (دانشگاه تربیت مدرس)
- سال اتمام: ۱۳۹۱
شرح مختصری از طرح
ذخایر معدنی به مثابه اصلی ترین منابع تجدید‌ناپذیر طبیعی، نقش مهمی در پیدایش تمدن بشری و شکل‌گیری اقتصاد جهانی داشته‌اند. مواد و محصولات معدنی نقش اصلی در زنجیره تامین محصولات بخش‌های مختلف اقتصادی دارند. مطالعات بین‌المللی در خصوص اهمیت سرمایه‌گذاری نعدنی بعنوان شروع زنجیره فعالیت‌های اقتصادی نشان می‌دهد که به ازای هر دلار هزینه‌شده در معادن، ۲.۸ دلار در اقتصاد تولید می‌شود.
اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی معدن‌کاری در مقیاس های ملی و محلی و در مواردی پیامدهای منفی آن به ویژه از نظر زیست‌محیطی، لزوم حصول اطمینان از رغایت موازین توسعه پایدار و استفاده بهینه از ثروت های پایان‌پذیر و بین‌نسلی را برای دولت ها دوچندان ساخته است. تلفیق مزیت‌ها و فرصت‌های ناشی از وجود میلیاردها تن منابع و ذخایر متنوع معدنی در گستره ایران زمین، انباشت تجارب ارزشمند معدن‌کاری، وجود منابع انسانی ماهر و متخصص، موقیت ممتاز زمین اقتصاد ایران و رشد فزاینده تقاضا برای کالاهای معدنی در قالب برنامه‌ای جامع و آینده‌نگر، فرصت مناسبی را برای جهش معدنی کشور و کمک موثر تر بخش معدن کشور به اقتصاد ملی فراهم نموده است. بررسی تجارب کشورهای پیشرو معدنی و اقتصادی جهان بیانگر تناسب در میزان توانمندی های مدیریتی در تدوین و اجرای برنامه‌های راهبردی با درجه توسعه‌یافتگی معدنی و اقتصادی آنهاست.
تدوین و اجرای استراتژی بخش معدن کشور نیز بعنوان نقشه راه کشور در بهره‌برداری بهینه از ذخایر ارزشمند معدنی، می‌تواند بستر لازم را برای انجام بهتر وظایف دولت به ویژه کمک به توانمندسازی بخش خصوصی در فعالیت‌های معدنی فراهم سازد. در این راستا، طرح “تهیه و تدوین استراتژی بخش معدن و ارائه راهکارهای اجرایی آن” که به درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط دانشگاه تربیت مدرس و همکاری جمعی از اساتید، صاحب‌نظران و کارشناسان مجرب معدنی کشور اجرا شده است، بدنبال کمک به رونق بیشتر فعالیت‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری معدنی و بهبود نقش بخش معدن در اقتصاد ملی و در نهایت کمک به تحقق اهداف چشم‌انداز بیست‌ساله کشور می‌باشد.
اهداف اجرای طرح
هدف از اجرای این طرح، دستیابی به نتایج مشخص به منظور قرار گرفتن بخش معدن کشور همسو با خط‌‌مشی‌ها و سیاست‌های کلان اقتصادی و پیشرفت کشور است. از دیگر اهداف طرح، تمهید بسترهای مناسب برای طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف بلندمدت بخش است. بر ین اساس، دستاوردهای مورد انتظار از اجرای طرح استراتژی بخش معدن کشور به شرح ذیل است:
- کمک به تحقق اهداف مندرج در سند چشم‌انداز بیست‌ساله کشور؛
- کمک به ایجاد شناختی بهتر و باوری صحیح از بخش معدن در ذینفعان؛
- هم جهت نمودن فعالیت‌های برنامه‌ای و اجرایی بخش معدن
- ارائه یک فرایند علمی مساله شناسانه در تصمیم‌گیری‌های کلان بخش معدن؛
- ایجاد هم‌افزایی و هماهنگی بین اجزای بخش معدن؛
- بررسی و تحلیل علمی با هدف شناسایی کلیه نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت‌های بخش معدن؛
- تعریف اهداف کلان و محوری بخش در چشم‌انداز توسعه خود و ارائه راهبردها و راهکارهای اجرایی برای نیل به آنها.
برخی از استراتژی های ارائه‌شده
- گسترش تعاملات و روابط خارجی بخش در سطوح منطقه‌ای و جهانی؛
- ارتقاء فناوری‌ها و بهبود روش‌های عملیاتی در فعالیت‌های معدنی کشور؛
- توانمندسازی منابع انسانی بخش معدن در تراز جهانی؛
- توسعه عملیات اکتشاف مواد معدنی فلزی در داخل کشور؛
- ورود به حوزه جهانی سنگ و کنسانتره‌های فلزی تولیدی سایر کشورها؛
- اتصال بخش معدن کشور به شبکه‌های جهانی توسعه فناوری‌های معدنی؛
- مدیریت اثرات محیط زیستی فعالیت‌های معدنی؛
- طراحی و استقرار الگوی برنامه‌ریزی منطقه‌ای در بخش معدن؛
- توسعه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در فعالیت های معدنی داخل کشور؛
- تقویت نظام تامین مالی بنگاه‌های معدنی؛
- بهینه‌سازی تقاضای زیرساخت‌های فیزیکی مورد نیاز بخش معدن؛
- حمایت از توسعه معدن‌کاری کوچک مقیاس در نواحی کم رشد کشور (نواحی توسعه‌نیافته و کمتر توسعه‌‌یافته).
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۸؛ آبان ۱۳۹۱.
