- کارفرما: پژوهشکده حملونقل (وزارت راه و شهرسازی)
- مجری: پدرام کشاورزیان
- تاریخ انجام: ۱۳۸۹
- نوع طرح: کاربردی
شرح مختصری از موضوع طرح
فرودگاه‌ها دارای نقش کلیدی در سیستم حملونقل هوایی می‌باشند. آنها نه تنها در محیط کلان حملونقل نقش حیاتی دارند، بلکه در فرآیند افزایش کیفیت زندگی در مناطق هم‌جوار خود و تولید ثروت نقش مؤثری ایفا می‌نمایند. بنابراین، دیگر نمی‌توان فرودگاه‌ها را تنها به عنوان (فیلد هوایی) که هواپیماها به صورت تاریخی، به عنوان محلی برای فرود و توقف مورد استفاده قرار می‌دادند، محسوب نمود. بر این اساس، فرودگاه‌ها سازمانهایی محسوب میشوند که مانند تمام سازمانهای دیگر، هدف آنها سودآوری مستمر، که منجر به توسعه استقلال آنها و نیز رضایتمندی ذینفعان می‌شود، می‌باشد.
کشور ایران به دلیل گستردگی جغرافیایی و شبکه گسترده فرودگاههای موجود، شرایط بالقوه مناسبی برای توسعه حملونقل هوایی داخلی و بین‌المللی را دارا می‌باشد. ولی متأسفانه در سالیان گذشته توسعه بدون برنامه فرودگاه‌ها عملاً حجم زیادی از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده را در این صنعت بدون توجه به اصول اقتصادی به هدر داده و حجم زیادی از منابع این صنعت در فرودگاه‌هایی که ادامه عملیات آنها از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نمیباشند به هدر می‌رود. از جمله دلایلی که لزوم بررسی و مطالعه شبکه موجود فرودگاههای کشور را الزامی می‌نماید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در تأسیس و توسعه فرودگاههای کشور شیوه‌های دیگر حملونقل مدنظر قرار نگرفته‌اند.
- اختصاص بودجه به فرودگاههای مختلف تحت مالکیت شرکت فرودگاههای کشور، بدون هدف و بدون سیاست شناخته شده انجام می‌پذیرد.
- در اثر رویکرد فوق در فرودگاههای کوچک تلاشی برای بالا بردن خدمات هوایی و در نتیجه توسعه بازار وجود ندارد.
- عدم ارائه خدمات حملونقل هوایی مناسب به مسافرانی که نیازمند استفاده از این خدمات هستند و در نتیجه نارضایتی این مسافران از سفر هوایی خود.
بر این اساس بازنگری و بهروزآوری طرح شبکه فرودگاههای کشور ضروری به نظر می‌رسد، تا از این رهگذر ضمن در دست داشتن تصویر جامعی از وضعیت هر یک از فرودگاههای موجود از نظر اقتصادی، بتوان براساس نیازمندی‌های واقعی منطقه‌ای اقدام به تصمیم‌گیری برای بهبود و توسعه فرودگاه‌ها در جهت نیل به سمت استانداردهای بین‌المللی نمود و در عین حال در خصوص فرودگاه‌هایی که دارای توجیه اقتصادی نیستند تصمیم‌گیری نمود.
ساختار مطالعات طرح
این طرح با در نظر داشتن مطالعات قبلی انجام شده در زمینه تهیه طرح شبکه فرودگاهی کشور در اواخر دهه ۶۰ و در سال‌های ۷۸-۷۷، با بررسی وضعیت فعلی این شبکه پیشنهادات لازم را درخصوص طرح موجود شبکه فرودگاههای کشور تهیه و ارائه نموده‌است. از نتایج مطالعات این طرح کتابی توسط پژوهشکده حملونقل چاپ شده است که می‌توان ساختار فصول آن را منطبق بر مراحل انجام طرح دانست. کتاب مشتمل بر ۱۴ فصل است که عبارتند از: مرور موافقت‌نامه‌های هوایی؛ عوامل موثر بر تقاضای فرودگاه؛ مرور و بررسی مدل‌های متداول شبکه‌های فرودگاهی؛ بررسی محدوده تحت پوشش فرودگاه‌ها؛ تحلیلی بر کارکردهای فرودگاه؛ بررسی محدوده تحت پوشش فرودگاههای کشور؛ بررسی عملکرد اقتصادی فرودگاههای کشور، جمع‌بندی مطالعات اقتصادی شبکه فرودگاههای کشور؛ مطالعه و بررسی عوامل اثرگذار بر عملکرد شبکه فرودگاههای کشور؛ بررسی وضعیت عوامل کلان اقتصادی در مناطق هم‌جوار فرودگاههای کشور؛ بررسی وضعیت موجود فرودگاه‌ها؛ بررسی عوامل محیطی مؤثر بر عملکرد شبکه فرودگاههای کشور؛ استخراج راهبردهای بهبود وضعیت شبکه.
خروجی مطالعات طرح
خروجی مطالعات این طرح شامل راهکارهای اجرائی برای استفاده بهینه از شبکه فرودگاهی موجود می‌شود. راهکارهایی مانند تغییر سیاست‌های بهره‌برداری فرودگاه، تجاری‌سازی فرودگاه‌ها، تمرکز زدایی، توسعه خطوط هوایی مورد نیاز کشور در مسیرهای خاص، تغییر سیاست‌های قیمت‌گذاری و … از جمله مواردی هستند که مد نظر قرار گرفته‌اند.
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۲۸؛ تیر ۱۳۹۳.
