- کارفرما: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران
- مجری: –
- تاریخ انجام: از ۱۳۹۳
- نوع طرح: کاربردی
شرح مختصری از موضوع طرح
بخش حملونقل بار و کالا به عنوان یک فعالیت زیر‌بنایی در شهرها، تاثیر قابل توجهی بر سایر بخش‌ها دارد و کارکرد صحیح این بخش می‌تواند در رشد و توسعه فعالیت‌های اقتصادی نقش بسزایی داشته باشد. امروزه جابجایی بار و کالا به دلیل ایجاد شهری پویا و پایدار یک نیاز و ضرورت به شمار می آید. شهر تهران با تمرکز بالای جمعیت و ساختار برنامه‌ریزی‌نشده توسعه با مشکلات عدیده حمل‌ونقلی دست‌به‌گریبان است. مسایل حمل‌ونقلی در دو حیطه کلی مسافر و بار دسته‌بندی میشوند. مسایل حمل بار در اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان در الویت ثانوی قرار داشته ولی در دهه‌های اخیر اهمیت و ضرورت برنامه‌ریزی مدون حمل بار به دو دلیل عمده مورد توجه جهانی قرار گرفته است. علت اول اینکه ابعاد آثار سوء سیستم حملونقل بار (مشتمل بر مسایل ایمنی، زیست‌محیطی، انرژی و ازدحام) به مراتب وسیع‌تر است از آثار سوء سیستم حملونقل مسافر است. این مساله نباید به کم‌اهمیت‌بودن مدیریت سیستم حملونقل مسافر تعبیر شود، بلکه باید به نقش مدیریت سیستم حمل بار در مدیریت کاراتر سیستم حمل مسافر توجه کرد. علت دیگر اینکه سیستم حمل بار به عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه اقتصادی در هر شهری مورد توجه است. به طور متوسط بیش از یک پنجم قیمت اجناس مربوط به هزینه‌های لجستیک و حمل‌ونقلی آنها میباشد. بنابراین مدیریت مناسب این بخش برای اقتصاد شهر نقش کلیدی ایفا میکند. با توجه به روند رو به رشد جهانی شدن، ترویج استفاده از فناوری اطلاعات، ترویج مفاهیم مدیریت زنجیره تأمین در بازار، و همچنین نظر به به سیاستهای کلان کشور در مورد ترویج خصوصی‌سازی و نیز هدفمندکردن یارانه‌ها، انتظار می‌رود رفتار لجستیکی بنگاه‌های اقتصادی کشور در آینده نزدیک تغییرات محسوسی داشته باشند.
طبق ماده ۹ قانون توسعه حملونقل و مدیریت مصرف سوخت کشور مصوب سال ۱۳۸۶ مجلس شورای اسلامی، حملونقل بار و کالا در درون شهرها به عهده شهرداری‌هاست. طبق اظهار نظر صاحب نظران حملونقل و بار و کالا، در تهران هیچگونه طرح و مطالعه ویژه ای در زمینه حملونقل بار و کالا صورت نگرفته‌است.
اهداف طرح
هدف این پژوهش دستیابی به الگوی مناسب و چارچوب نظام مدیریت یکپارچه حملونقل بار و کالا شامل مواد اولیه، مواد مصنوع، مواد واسطه، مصالح، زباله و نخاله‌های ساختمانی، مواد غذایی، میوه و تره بار، مواد سوختی، کالاهای ضروری در تهران بزرگ به نحوی که ورود، توزیع، گردش و خروج آنها از شهر تهران از نظر زمان، وسیله حمل، توقفگاه، محل بارگیری و باراندازی، مسیر حمل و سایر موارد تحت مدیریت و نظارت معاونت حملونقل و ترافیک شهرداری تهران قرار گیرد و نظم، ایمنی، تردد روان و راحت در شبکه معابر و رضایت بیشتر شهروندان و کاربران سیستم حاصل گردد.
خروجی‌های طرح
خروجی‌های طرح به شرح زیر هستند:
- مبادی ورودی، توزیعی، حرکتی و خروجی بار و کالا در تهران بزرگ
- نقاط و مراکز باراندازی و بارگیری بار و کالا در تهران بزرگ
- چگونگی مدیریت مکانی و زمانی تردد وسایل نقلیه باری
- برنامه اجرایی به حداقل رساندن حرکت وسایل نقلیه باری خالی در شبکه معابر
- پیش‌نویس ضوابط، مقررات، آییننامه‌ها و عوارض مالی مرتبط با حملونقل بار و کالا
- پایگاه اطلاعاتی، نظام مدیریت مکانیزه و فرایندهای مدیریت هوشمند سیستم
- پیشنهادات نظام درآمدزایی متناسب از طریق ساماندهی و مدیریت حملونقل بار و کالا در تهران بزرگ به منظور پاسخگویی به بخشی از هزینه‌های حملونقل بار و مسافر و همچنین ارائه پیشنهاد جهت دریافت عوارض مالی حملونقل بار و کالا در تهران بزرگ
- ساختار سازمان متولی مدیریت و نظارت بر حملونقل بار و کالا
- طرح استفاده از GIS در حمل بار و کالا و پایه‌ریزی آن
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۲۵؛ فروردین ۱۳۹۳.
