- کارفرما: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
- مجری: محمدرحیم اسفیدانی
- تاریخ انجام: ۱۳۹۳-۱۳۹۴
- نوع طرح: پایه‌ای
شرح مختصری از موضوع طرح
هاب، یک سیستم متشکل از نقاط تجاری پراکنده‌ای است که از طریق اینترنت به یکدیگر متصل شده‌اند. یک هاب تجارت الکترونیک به ساده‌سازی فرآیندها و روش‌های تجاری کمک خواهدکرد، که باعث بهبود شفافیت و قابلیت پیشبینی در معاملات تجاری بین‌المللی میشود. این به معنی پیچیدگی کمتر، تاخیر کمتر و هزینه پایین‌تر در تجارت است که در نهایت می‌تواند منجر به بهبود رقابت و تجارت شود. سه نوع متفاوت از مدل‌های مالکیت هاب الکترونیکی وجود دارند:
- یک بخش (مسئول) اصلی در صنعت مالک آن باشد.
- یک بخش مستقل ثالث، مالک آن باشد.
- اجتماع چند بخش اصلی در داخل صنعت مالک آن باشد.
از زمان ظهور اولین هاب تجارت الکترونیک نزدیک دو دهه می‌گذرد و تغییرات شگرفی در این زمینه به وجود آمده‌است. اولین هاب تجارت الکترونیک توسط شرکت VERTICAL.net بنیان نهاده شد. این هاب ۱۰ حوزه مختلف را در بخش‌های گوناگون از قبیل ارتباطات، تکنولوژی‌های نوظهور، غذا و بسته‌بندی و غیره در برمی‌گرفت. پس از آن شرکت‌های بزرگ برای کاهش هزینه‌های خود، تسریع در امور کاری و افزایش بهره‌وری اقدام به تأسیس هاب‌های گوناگون در حوزه‌های مختلف نمودند. در حقیقت می‌توان گفت که یک هاب تجارت الکترونیکی بر مبنای مدل بنگاه با بنگاه عمل می‌کند و باعث می‌گردد بنگاه‌های مختلف به راحتی بتوانند با یکدیگر به دادوستد بپردازند. همانطور که مک گئوگی تجارت الکترونیک را چتری تعریف می‌کند که تجارت را بر روی اینترنت پوشش می‌دهد و بیان می‌کند که اساس تجارت الکترونیک، خرید، فروش و بازاریابی کالا و خدمات بر روی اینترنت است. یک هاب تجارت الکترونیک نیز باعث تسهیل روند تجارت در محیط مجازی می‌گردد. جهانی شدن و کاهش موانع تجارت موجب خلق تقاضاهای جدیدی شده است؛ به عبارتی به معنی خلق بازارها و فرصت‌های جدیدی برای کسب‌وکار است که موجب افزایش درآمد شود و عاملی تاثیر‌گذار بر شیوه انجام کسب‌وکار و تجارت الکترونیکی است. به سبب خودنمایی اینترنت، پیشبینی میشود که حدود ۶۰ الی ۱۰۰ درصد فعل و انفعالات تجاری و کسب‌وکار در میان پیشگامان صنعت به ابزارهای الکترونیکی منتقل شود.
مزایای تجارت بنگاه با بنگاه تنها در کاهش هزینه‌ها و کوتاه شدن زنجره تامین نیست. محققان بر این باورند که کسب‌وکارهایی که رقابت قیمتی شدیدتری را تجربه می‌کنند، روابط مدیریتی‌شان بهبود می‌یابد، به مشتریان و تامین‌کنندگان جدیدتر دست می‌یابند و همچنین کارایی بازار خود را افزایش می‌دهند. به همین دلیل است که بسیاری از کسب‌وکارها از بازار الکترونیکی جهت خریدوفروش اجناس خود بر روی اینترنت بهره می‌برند. آنها برآورد می‌کنند که حدود ۴۰۰۰ بازار الکترونیکی در سطح دنیا وجود دارد. بسیاری از کشورها در جهان تلاش می‌کنند تا جایگاه خود به عنوان کشوری جذاب جهت جذب شرکت‌های بزرگ در حوزه تجارت الکترونیکی تبدیل شوند. لازمه تبدیل شدن به هاب تجارت الکترونیکی این است که قابلیت‌های ایران در این زمینه شناسایی شود و از این قابلیت‌ها به شکل مطلوبی استفاده شود. اهداف انجام این تحقیق به شرح زیر می‌باشد:
- سنجش ظرفیت و اولویت‌بندی صنایع مختلف کشور برای تبدیل شدن به هاب تجاری الکترونیک منطقه
- شناسایی حوزه‌های دارای توانمندی بیشتر در بخش‌های مختلف یک صنعت جهت سرمایه‌گذاری برای تبدیل شدن به هاب تجارت الکترونیک منطقه
پژوهش از بعد هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. برای جمع‌آوری داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه و پرسشنامه خبره استفاده شده‌است.
دستاوردهای مطالعات طرح
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که ایران در سه حوزه خرده‌فروشی، خدمات و فناوری اطلاعات از پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به هاب تجارت الکترونیکی برخوردار است. بر این اساس نقشه راهی بر اساس مدل البرایت و در قالب سه بسته سیاستی به شرح شکل زیر توصیه شده است.
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۳۵؛ بهمن ۱۳۹۳.
