- کارفرما: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران
- مجری: الهام فلاح منشادی
- تاریخ انجام: ۱۳۹۰
- نوع طرح: کاربردی
شرح مختصری از موضوع طرح
توسعه پایدار رویکرد فکری غالب در قرن اخیر است که اگرچه در بدو امر تنها مسائل زیست‌محیطی را در حیطه توجه خود قرار می داد، ولی گسترش این مفهوم، منجر به وارد شدن بحث پایداری در دیگر مباحث مدیریتی از جمله مسکن، توسعه شهری، حملونقل و … گردید. حملونقل پایدار به دنبال جستجوی روشهایی است که امکان دسترسی مناسب‌تر برای همه اقشار جامعه فراهم آورده، هزینه های اقتصادی را تعدیل نموده و از همه مهم‌تر اینکه زمینه آلودگی‌های زیست‌محیطی را کاهش دهد. این رویکرد به دنبال ناتوانی دولت‌ها و مدیران شهری در حل مشکلات ناشی از ازدحام و ترافیک در کلان‌شهرها با گسترش زیرساخت‌های بزرگراهی و شریانی به تفکر غالب در برنامه‌ریزی حملونقل تبدیل شده است.
تهران به عنوان بزرگترین کلان‌شهر خاورمیانه با مشکلات جدی در حملونقل شهری مواجه است. این مشکلات تا حد زیادی ناشی از مسائل خاص و ویژگی‌های منحصر به فردی است که در یک تقسیم‌بندی کلی به مدیریتی و اجرایی، موانع ساختاری و کالبدی، موانع اجتماعی و فرهنگی و نهایتاً موانع مالی و اقتصادی تقسیم می‌شود. انتخاب تهران به عنوان یکی از ۵ شهر برتر در زمینه حملونقل پایدار نشان از هدف‌گذاری درست مدیریت شهری برای حرکت به سمت پایداری و رفع موانع دارد.
همچنین شهردار تهران در تصمیم مدیریتی تمامی پروژه‌های بزرگ شهری را ملزم به ارائه پیوست اجتماعی و زیست‌محیطی نموده که دو بعد اصلی از پایداری است.
در این پژوهش ابتدا به مرور ادبیات مرتبط با حملونقل پایدار پرداخته شده، سپس موانع دستیابی به حملونقل پایدار در تهران بررسی گردیده و اقدامات انجام شده توسط شهرداری تهران در راستای پایداری حملونقل شهری معرفی شده و نهایتاً با استفاده از تکنیک SWOT راهکارهایی برای دستیابی به حملونقل پایدار در تهران ارائه و اولویت‌بندی شده است.
دستاوردهای مطالعات طرح
طبق نتایج مطالعات این طرح، مجموعه‌ای از راهکارها پیشنهاد شده‌است. این راهکارها در سه حوزه کلی ایجاد سیستم یکپارچه حملونقل شهری، مدیریت تقاضای سفر، و برنامه‌ریزی همزمان کاربری زمین و حملونقل.
در نهایت جدولی از سیاست‌های کوتاه‌مدت (۱ تا ۳ سال)، میان مدت (۳ تا ۷ سال) و بلندمدت (۱۰ تا ۲۰ سال) جهت دستیابی به حملونقل پایدار پیشنهاد شده‌است. سیاست‌های بلندمدت شامل موارد ذیل می‌شوند:
- ارتقاء فرهنگ ترافیک شهری با روشهایی چون ورود برخی مباحث پایه و ساده ترافیک به مباحث آموزشی دانش آموزان، تهیه تیزرهای تلویزیونی و …
- تبدیل محدوده مرکزی شهر به محدوده پیاده با ارائه تسهیلات ضروری نظیر خدمات حملونقل عمومی، پارکینگ و …
- یکپارچه‌سازی سیستم‌های پارک سوار با خدمات حملونقل عمومی
- ایجاد تغییرات متناسب در کاربری اراضی نظیر افزایش تراکم و تنوع کاربری‌ها و اختصاص معقول معابر شهری به شیوه‌های مختلف حملونقل در جهت کاهش طول سفرها و افزایش مطلوبیت استفاده از مدهای پاک
- توزیع بهینه خدمات شهری در سطوح مختلف (محله، ناحیه، منطقه و شهر)
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۳۴؛ دی ۱۳۹۳.
