- کارفرما: شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران
- مجری: مهندس لاله کاردر (گروه پژوهش‌های لجستیک و زنجیره تامین)
- سال اتمام: ۱۳۹۰
شرح مختصری از طرح
ایران یکی از کشورهای مهم در مسیرهای ترانزیتی معروف دنیا میباشد به طوری که محل تقاطع دو کریدور معروف شمال به جنوب و غرب به شرق است. ولی متاسفانه در کشور ما از ظرفیتهای ترانزیتی به خوبی استفاده نشده و بیشتر مواقع بارهای ترانزیتی از کریدورهای رقیب عبور مینمایند. در این راستا، در این طرح پژوهشی سعی شده است مسیرهای ترانزیتی در ایران مورد تحلیل قرار گیرد و مقایسهای با کریدورهای رقیب صورت گیرد. به این منظور ابتدا فرایندهای ترانزیت ریلی و جادهای در مسیرهای ترانزیتی ایران استخراج شدهاند و در مرحله بعد با استفاده از متدولوژی هزینه/زمان این مسیرها از جنبه هزینهای و زمانی با مسیرهای مربوط به کریدورهای رقیب مقایسه شدهاند. با مقایسه کریدورهای رقیب ایران و کریدورهای عبوری از ایران مشخص میگردد که در مجموع وضعیت کریدورهای رقیب از جنبه هزینه و زمان از کریدورهای عبوری از ایران بهتر است. آنچه در این مقایسات مشهود میباشد، این است که معمولاً زمان ترانزیت از ایران زیاد بوده و این زمان باعث تحمیل هزینه‌های پنهان در ایران شده است. در نتیجه در انتها سعی شده است راهکارهایی جهت بهبود ترانزیت در ایران داده شود که بیشتر تاکید بر بهبود زمان در ترانزیت از ایران دارند. مهمترین راهکار در این زمینه ای جاد ساختاری با نقش متولی مشترک در امور مربوط به ترانزیت بوده است تا از تصمیمات جزیرهای جلوگیری به عمل آید و مسائل ترانزیت و برنامهریزیها به صورت متمرکز دنبال شود.
- پرسشهای اصلی و فرعی
- اجزاء تشکیل دهنده هزینه‌های ترانزیت کالا چیست و با چه روش‌هایی محاسبه می‌شود؟
- هزینه‌های ترانزیت جادهای و ریلی کالا در کشورهای همجوار با چه روشی محاسبه می‌شوند؟
- بالابودن هزینه ترانزیت کالا در کشور ایران چه تاثیری بر روی بازار فعالیت‌های کشتیرانی ج.ا.ا می‌گذارد؟
- چه عواملی در بالابودن هزینه‌های ترانزیت جادهای و ریلی کالا در کشور ایران نسبت به کشورهای مجاور موثرند؟
- چه توصیه‌های سیاستی و اجرائی جهت رفع عوامل بالابودن هزینه‌های ترانزیت قابل ارائه هستند؟
اهداف طرح
اهداف انجام این پروژه را میتوان بصورت زیر خلاصه کرد:
- بررسی دقیق هزینه‌های ترانزیتی در ایران
- بررسی هزینه‌های ترانزیتی در کشورهای همجوار و کریدورهای ترانزیتی رقیب ایران
- علل بالا بودن هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم تراتزیتی در ایران
- ارائه راهکارهایی جهت بهبود ترانزیت از ایران
نتایج و توصیه‌های سیاستی و کاربردی حاصل از طرح
توصیه‌های سیاستی و راهکارهای ارائه‌شده در این طرح پژوهشی در پنج دسته زیر قابل تفکیک می‌باشند. در هر دسته به یک مورد از توصیه‌های سیاستی اشاره شده‌است.
- توصیه‌های سیاستی مربوط به حملونقل ریلی؛
- کاهش تعرفه ریلی و اعطای تخفیف در هزینه‌های حمل ریلی کالای ترانزیتی به منظور کاهش هزینه حملونقل ریلی نسبت به حمل جادهای.
- توصیه‌های سیاستی مربوط به حملونقل جادهای ؛
- تغییر نوع مالکیت در بخش حملونقل جادهای.
- توصیه‌های سیاستی مربوط به گمرک؛
- ایجاد دفاتر اطلاعات محرمانه گمرکی و ارتباط با شبکه بین‌المللی مبارزه با تخلفات گمرکی.
- توصیه‌های سیاستی مربوط به روابط بین‌الملل و بازاریابی در بازارهای آسیایی؛
- پیوستن کشورهای همسایه به سازمان جهانی گمرک و رعایت الزامات این سازمان به منظور یکسان‌سازی قوانین و مقررات گمرکی در مرزها.
- توصیه‌های سیاستی مربوط به ساماندهی پایانه‌های مرزی.
به رسمیت شناختن آییننامههای موجود مدیر واحد پایانه مرزی توسط دستگاه‌ها و همکاری با مدیر پایانه مرزی.
منبع:
ماهنامه علمی- تخصصی لجستیک و زنجیره تأمین؛ شماره ۳؛ خرداد ۱۳۹۱.
